Zware bagage van kinderen speelt cruciale rol in succesvolle behandeling

Niet meer de vraag ‘wat is er mis met jou’, maar de vraag ‘wat is jou of jullie overkomen en hoe kunnen wij hierbij helpen’. Deze nieuwe benadering, met meer aandacht voor (de impact van) ingrijpende jeugdervaringen en meer oog voor emotionele bagage, is cruciaal om behandeling van kinderen met psychische en sociale problemen écht succesvol te maken, vindt professor Xavier Moonen. “We moeten voorkomen dat kinderen extra worden beschadigd door onze foute reacties op de ernstige dingen die zij hebben meegemaakt.”

Xavier is Bijzonder Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij al sinds 1985 actief bij Koraal, tegenwoordig als beleidsadviseur. “Het uitgangspunt bij behandeling was heel lang het gedrag dat kinderen op dat moment lieten zien, maar we zijn er steeds meer van overtuigd geraakt dat de zware bagage, oftewel ingrijpende jeugdervaringen, van kinderen een grotere rol moet spelen bij succesvolle behandeling."

Xavier vervolgt: “We zijn onszelf daarom de vraag gaan stellen: wat is die zware bagage precies? En wat betekenen ingrijpende jeugdervaringen voor de rest van je leven? Door ons in deze vragen en antwoorden te verdiepen, hebben we een andere bril gekregen die ons niet alleen het effect van deze ervaringen beter doet laten begrijpen, maar ons bovendien doet inzien dat kinderen, ook tijdens de behandeling, extra beschadigd kunnen worden door de reacties van professionals en anderen op hun gedrag, wensen en gevoelens.”

Totaalconcept
De nieuwe trauma informed bril helpt ons probleemgedrag beter te begrijpen en te voorkomen dat gedrag verkeerd wordt begrepen of gediagnosticeerd. “Het concept van deze nieuwe manier van werken heet Trauma Informed Care, maar het is niet zo dat we automatisch uitgaan van een trauma bij jeugdigen en dat we daar iets mee moeten doen”, legt Xavier uit. “We willen met deze nieuwe werkwijze namelijk het liefst voorkomen dat trauma’s kunnen ontstaan, maar daar waar ze er wel zijn moeten we ze goed behandelen.”

“Tegelijkertijd zien we dat het werken met kinderen met ingrijpende jeugdervaringen voor werknemers heel zwaar en uitputtend kan zijn, wat uiteindelijk kan leiden tot ziekte, afvlakkende sensitiviteit en andere ongewenste bijeffecten. Ook dit willen we voorkomen. Trauma Informed Care is een totaalconcept dat effectief beide kanten opwerkt: richting jeugdigen én richting medewerkers.”

Uitdaging
Een nieuwe manier van werken vraagt van iedereen binnen Koraal, zowel van direct als van indirect betrokken medewerkers, eenzelfde manier van denken. Trauma Informed Care komt namelijk pas écht tot zijn recht als iedereen organisatiebreed vanuit een gedeelde basis werkt. “Zo maken we onze jeugdhulp niet alleen beter, maar zorgen we we ook dat alle kinderen, ouders en medewerkers binnen Koraal kunnen profiteren.”

“Alle medewerkers van Koraal gaan daarom in de toekomst werken volgens de principes van Trauma Informed Care”, vertelt Xavier. Dat vindt hij misschien wel de grootste uitdaging: alle neuzen dezelfde kant op krijgen. “Professionals staan altijd wel open voor een nieuwe manier van werken, maar organisaties zijn daar vaak niet genoeg op voorbereid. Daarom hebben we de keuze gemaakt om breed in de organisatie te beginnen met het implementeren van Trauma Informed Care.”

“Niet alleen de uitvoerende jeugdteams worden hierin geschoold, ook het bestuur, de directeuren en onze managers. Dat trainen begint met kennis nemen van, maar vervolgens moet iedereen gaan oefenen en hier feedback op gaan krijgen om uiteindelijk volgens de principes van Trauma Informed Care te gaan handelen. Zo zal het voor iedereen langzaam maar zeker iedereen duidelijk worden hoe belangrijk deze nieuwe manier van werken is.”

 

De kracht van Trauma Informed Care

Dit artikel maakt deel uit van de 10-delige reeks ‘De kracht van Trauma Informed Care’. In het volgende deel vertelt speltherapeut Judith Simons over het effect van (toxische) stress en de kracht van zelf- en co-regulatie.