Opleiden in de School: de basis voor een mooie toekomst in het gespecialiseerd onderwijs

20 januari 2023

De arbeidsmarkt staat erg onder druk. Zeker in het onderwijs is de nood hoog en de verleiding is dan ook groot om studenten en startende leerkrachten snel op een openstaande vacature te zetten. In het verleden zorgde de oplopende werkdruk er regelmatig voor dat de starter het onderwijs weer snel verliet. Daarom heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) de ambitie gesteld dat vanaf 2030 iedere school de titel ‘Erkende Opleidingsschool’ draagt, waarmee goede begeleiding in alle scholen moet voorkomen dat startende leerkrachten snel weer uitvallen.

Om aan de titel ‘Erkende Opleidingsschool’ te voldoen, zijn binnen de school en het bestuur opgeleide begeleiders (mentoren en (bovenschoolse) schoolopleiders) aanwezig die pabo-studenten en zij-instromers begeleiden tijdens hun opleiding en in de periode als startende leerkracht in de praktijk. Daarnaast hebben de schoolleider en de naaste collega’s in de dagelijkse praktijk ook een belangrijke rol in de begeleiding van hun nieuwe collega. Met deelname aan het traject ‘Opleiden in de School’ (landelijk ook bekend als ‘Samen Opleiden en Professionaliseren’) zijn de scholen van Koraal op de goede weg richting schooljaar 2023/2024, want dan wil Het Driespan al in het bezit zijn van die titel.

Ervaring op de werkvloer
Binnen de scholen van Het Driespan zijn twee bovenschoolse schoolopleiders actief: Léanne Hartman en Ankie Lazaroms. Zij zijn geregistreerd leraaropleider en zorgen er onder andere voor dat studenten, zij-instromers en deeltijders op de juiste plek terecht komen. Tevens leiden zij leerkrachten op tot mentoren die starters kunnen en mogen begeleiden op hun school. Overkoepelend zijn Miranda Tolk en Rob van Meer binnen Het Driespan als schoolopleiders actief in het begeleiden en coachen van de (startende) leerkracht. Alle vier hebben zij jarenlange werkervaring binnen Koraal, wat in deze functies heel waardevol is. Ankie: “Je moet echt weten wat er speelt binnen het so en vso. Hoe steekt de doelgroep in elkaar en wat speelt er op de werkvloer. Je moet de schoolcultuur kennen, want die is heel anders dan in het regulier onderwijs.”

Coaching en begeleiding
Léanne: “Ik werk nauw samen met Avans, waar pabo-studenten in het derde jaar kunnen kiezen voor de TOPClass Gedragsspecialist. Dankzij dit on-top programma worden studenten klaargestoomd om in het gespecialiseerd onderwijs aan de slag te gaan, wat niet kan met alleen de reguliere opleiding. Koraal verzorgt samen met twee andere besturen het curriculum, waarin alles wat studenten nodig hebben om stage te lopen in het (v)so wordt aangeboden. Wij geven ook de colleges en zorgen voor coaching en begeleiding op de werkvloer.” Dat is waar Miranda en Rob een belangrijke rol vervullen. Miranda: “Inmiddels ben ik ongeveer tien jaar werkzaam binnen Koraal. Op De Muldersteeg heb ik meerdere stagiaires begeleid, wat ik erg leuk vind. In mijn rol als schoolopleider heb ik nu de ruimte om stagiaires en zij-instromers te begeleiden. Dit wordt ook echt gewaardeerd. Doordat ik zo praktisch betrokken ben op de werkvloer, komt mijn werkervaring goed van pas.”
 

Omgang en pedagogisch handelen
Die werkervaring geldt ook voor Rob. Waar hij twintig jaar geleden zelf als zij-instromer aan de slag ging binnen Het Driespan, weet hij inmiddels precies wat hij als begeleider mee wil geven. Rob: “Het lesgeven zelf is vaak niet het probleem, het zit meer in de omgang met onze doelgroep en het pedagogisch handelen. Opleiden heeft tijd nodig! Voor de student is de mentor het belangrijkste aanspreekpunt, zij hebben dagelijks contact. In mijn rol als schoolopleider volg ik de rode draad: loopt het allemaal, hoe is het contact met de mentor. Gezien de krapte op de arbeidsmarkt ben ik overtuigd van het concept Opleiden in de School en ik draag graag mijn steentje bij om hier meer bekendheid aan te geven.”

Vangnet voor studenten en starters
Met vier man sterk vormen Ankie, Léanne, Miranda en Rob een goed team. Het is nu taak om er voor te zorgen dat op elke school voldoende leerkrachten door Ankie en Léanne worden opgeleid tot mentor, een rol waar de leerkracht ook taakuren voor krijgt. Tot nu toe zijn er voldoende aanmeldingen en hebben de bovenschoolse schoolopleiders er vertrouwen in dat het vangnet voor studenten en starters op de scholen groot genoeg is. Want dat het begeleiden van starters belangrijk is, bewijzen de voorbeelden uit de praktijk. 

Ankie: “Zij-instromers hebben vaak heel wat werkervaring, maar niet in het onderwijs. Waar voltijd studenten middels hun stage in het vak rollen, staan zij-instromers veel sneller alleen op de groep. Daar zit een groot verschil in, en dat vraagt om goede begeleiding. Ook loopt iedereen weer tegen andere dingen aan. Waar het voor een jonge student pittig kan zijn om oudergesprekken te voeren, loopt een zij-instromer bijvoorbeeld tegen de werkcultuur aan. Werken in het onderwijs is iets heel anders dan werken in het bedrijfsleven. Door goede coaching en begeleiding voorkomen we dat studenten en zij-instromers vroegtijdig afvallen of na een korte periode voor de klas stoppen. Dat is precies waarom Opleiden in de School zo belangrijk is.”
 

Samen opleiden
OCW wil dat alle scholen ‘erkende’ opleidingsscholen worden, waarbij studenten en startbekwame leerkrachten intensief worden begeleid in een coproductie tussen de pabo’s en de opleidingsscholen (de ‘werkvloer’). Om dit te realiseren worden regionale samenwerkingsverbanden opgezet met pabo’s. Het Driespan is één van de 29 besturen die zijn aangesloten bij het Partnerschap Samen Opleiden West-Brabant. In dit verband wordt samengewerkt met Avans Hogeschool als instituutsopleider en de besturen in de regio om samen vorm te geven aan het concept Opleiden in de School.
 

Terug naar het overzicht