Mensen met een licht verstandelijke beperking zijn steeds vaker slachtoffer van seksuele uitbuiting. De doelgroepen jongens en jeugdigen functionerend op het niveau van een licht verstandelijke beperking zijn tot op heden ondervertegenwoordigd in (wetenschappelijk) onderzoek.
Betrokken organisaties
Koraal
Gabriëlle Mercera, MSc; Koraal en UM
Loïs de Rooij, MSc, MA, Koraal
Fier
Sterk Huis
Lumens
Pretty Woman/Best Man
Korte beschrijving
Het Consortium seksuele uitbuiting jongens en jonge mannen betreft een samenwerking tussen zorg- en expertiseorganisaties Koraal, Fier, Lumens, Pretty Woman/Best Man en Sterk Huis. Dit Consortium heeft de afgelopen jaren onderzoek uitgevoerd naar de achtergrond en ondersteuningsbehoeften van (potentiële) jongensslachtoffers. Door in het onderzoek jongens zelf aan het woord te laten over seksuele uitbuiting en seksueel geweld en wat eraan vooraf ging, is er inzicht verkregen in hun unieke levensverhalen en behoeften. Op basis onderzoek en praktijkervaringen van de organisaties is gewerkt aan de doorontwikkeling van (zorg)methodieken.
De projectresultaten laten zien dat er bij (potentiële) jongensslachtoffers van seksuele uitbuiting vaak een opeenstapeling kwetsbaarheden in de opgroeicontext speelt. Ingrijpende jeugdervaringen, gedrags- en schoolproblemen, identiteitsproblemen, cognitieve en adaptieve beperkingen, uithuisplaatsingen en risicovol gedrag leiden tot kwetsbaarheden voor seksueel geweld en seksuele uitbuiting. Een zorgelijke bevinding is dat meer dan de helft van de jongens minderjarig bleek te zijn bij de start van de uitbuiting. Deze jonge leeftijd in combinatie met hun vaak kwetsbare opgroeicontext maakt dat ze lang in de uitbuitingssituatie kunnen zitten. Zij blijven bovendien veelal onzichtbaar. Maatschappelijke gendernormen spelen hier een belangrijke rol in. Oftewel, ervaren stigma rondom slachtofferschap onder mannen, geaardheid en genderidentiteit, seks tegen betaling en gedragsproblematiek, leidt voor jongens tot een (te) hoge drempel om hulp te vragen. Dit in combinatie met het feit dat slachtofferschap onder jongens doorgaans niet (h)erkend wordt door ouders en professionals, zorgt ervoor dat jongens onder de radar blijven en niet de hulp en bescherming krijgen die zij nodig hebben. Wat zij nodig hebben, is tevens onderzocht door het Consortium. Ondersteuningsbehoeften blijken uiteen te lopen van laagdrempelige, anonieme online hulp tot aan directere vormen van (specialistische) jeugdhulp met een systemische en trauma-informed benadering.
De resultaten onderstrepen het belang van bewustwording rondom slachtofferschap bij jongens. Zowel vanuit het perspectief van professionals als de jongens zelf en hun omgeving. Daarnaast is het van groot belang dat het zorg- en ondersteuningsaanbod beter aan gaat sluiten bij hun ondersteuningsbehoeften.
De opgedane kennis en inzichten uit het project zijn samengebracht in een onderzoeksrapport en een reeks factsheets. De factsheets bundelen kennis en geven professionals in de zorg, het onderwijs en bij de politie handvatten voor het signaleren, handelen en het bieden van passende (preventieve) zorg en ondersteuning.
Output
Betrokken onderzoekers
Gabriëlle Mercera, MSc; Koraal en UM
Prof. dr. Thérèse van Amelsvoort, Koraal en UM
Dr. Evelyn Heynen, Open Universiteit
Dr. Sophie Leijdesdorff, UM
Korte beschrijving
Seksuele uitbuiting is de meest voorkomende vorm van mensenhandel, maar in Nederland blijkt slechts gemiddeld 1 op de 5 slachtoffers in beeld te zijn. Het betreft een verborgen misdaad; seksuele uitbuiting speelt zich veelal in het verborgene af en laat zich moeilijk traceren. De gevolgen op de fysieke en psychische gezondheid van de slachtoffers zijn echter groot.
Ten behoeve van preventie, het tijdig ingrijpen bij slachtofferschap en het aanbieden van passende zorg en ondersteuning aan (potentiële) slachtoffers, is het van belang om inzicht te hebben in de ervaren risicofactoren, protectieve en compenserende factoren, de signalen van uitbuiting en hulpverleningsbehoeften. Dit promotieonderzoek tracht bij te dragen aan het oplossen van kennishiaten rondom slachtofferschap van uitbuiting bij jonge mensen. Specifieke aandacht is er voor jongens en voor jeugdigen functionerend op het niveau van een licht verstandelijke beperking, die tot op heden ondervertegenwoordigd zijn in (wetenschappelijk) onderzoek.
Output