×

Zo hou je een goede sfeer in de klas

23 augustus 2020

Bij de start van het nieuwe schooljaar spreken veel scholen over ‘De Gouden Weken’. Dat zijn de eerste weken waarin de groepsvorming centraal staat. Het is belangrijk om daar veel aandacht aan te besteden, zodat je in een fijne, positieve met je klas aan de slag kunt.

Kink in de kabel? Trek aan de bel

Maar mocht er ondanks die aandacht voor een fijne sfeer toch een kink in de kabel komen, dan is het zaak om daar tijdig op in te springen. Als er een negatieve sfeer sluipt in de klas, probeer je als leerkracht en school eerst die situatie op te lossen. Maar soms kom je er na verloop van tijd achter dat problemen langer aanhouden, zoals steeds oplaaiende conflicten tussen een paar kinderen, kinderen die worden gepest of buitengesloten. Maar ook brutaal gedrag, steeds de orde verstoren in de klas, niet luisteren naar anderen of de leerkracht.

“Soms zijn het ouders die aan de bel trekken en dan weet de school: hier moeten we iets mee. Ook geven leraren zelf aan: ik heb hier hulp bij nodig,” vertelt Peggy Aarden, Rots & Water trainer bij KEC Onderwijs. Zij en haar collega’s zijn gedragsexpert en hebben zelf ruime ervaring voor de klas. Rots & Water is één van de methoden om een negatieve groepsdynamiek om te buigen naar een positieve sfeer in de klas.

Observatie in de klas

Peggy vertelt hoe ze te werk gaat: “Eerst ga ik in gesprek met de leerkracht en de IB’er, de intern begeleider op school, om te horen welke problemen er spelen, wat er al is geprobeerd om de situatie te verbeteren en wat de geschiedenis is van de groep. Daarna observeer ik in de klas. Daar haal ik al heel veel uit: Hoe gedragen de leerlingen zich? Hoe reageert de leraar daarop?” Vervolgens wordt er een sociogram afgenomen. “Dat is een vragenlijst, waarbij kinderen invullen met wie ze het liefste werken en spelen en met wie juist niet. Als bepaalde kinderen vaak negatief of positief genoemd worden, geeft dat al veel aan. Maar ook als kinderen vrijwel nooit genoemd worden is dat een indicatie dat iemand buiten de groep valt.”

"Door te focussen op wat goed gaat, krijg je meer energie en enthousiasme."
Peggy Aarden

Gedrag bespreekbaar maken

Een Rots & Water training bestaat uit 10 lessen en wordt door twee trainers gegeven. Peggy: “Rots & Water is een psychofysieke methode. We gaan met oefeningen aan de slag in de gymzaal. Rots-gedrag is voor jezelf opkomen, op een positieve manier de leiding nemen, weten wat jij wilt en belangrijk vindt, je grenzen aangeven. Water-gedrag staat voor: naar de ander luisteren, goed samenwerken, iemand bij je spel betrekken, iemand anders helpen. De één vertoont van nature eerder Rots-gedrag en de ander Water-gedrag, maar je hebt beide in je. En het is allebei oké. Kinderen gaan met beide kanten oefenen, zodat ze ervaren hoe dat is en ook durven om Rots en Water kracht op de juiste momenten in te zetten.”

In de training gaat Peggy aan de slag met de leerlingen én met de leerkracht. “Het doel van onze begeleiding is om de leerkracht handvaten aan te reiken om kinderen bij te sturen op een positieve manier. Door grenzen duidelijk te maken, gedrag bespreekbaar te maken en samenwerking te stimuleren. Alleen al door de sfeer in de klas bespreekbaar te maken en daarmee actief aan de slag te gaan, merk je dat er wat verandert.”

Zelf ervaren

De kinderen leren om uit hun comfortzone te stappen, om ook Rots-gedrag te laten zien als ze dat normaal gesproken niet zo snel doen. Zo is er een oefening waarbij iedereen om beurt in de kring heel zelfverzekerd moet gaan staan en zeggen: “Hoi, ik ben Marie en ik ben goed in…”. Peggy: “We laten kinderen zelf ervaren hoe het is als ze het tóch doen.”

Andersom leren kinderen die vaker Rots-gedrag vertonen om anderen te helpen, samen te werken, anderen bij de groep te betrekken. Daardoor gaat de groep als geheel met elkaar aan de slag en dat zorgt voor binding in de groep. “Als we situaties zien tijdens de training waar we moeten bijsturen, dan benoemen we wat we zien,” vertelt Peggy, “‘Hé, zie je wat je nu doet? En zie je ook wat voor effect dat heeft op dat andere kind?’ Zo leren ze rekening houden met elkaar.” Ook benoemen we dat de kinderen zelf keuzes maken en dat ze verantwoordelijk zijn voor hun eigen gedrag. “Dan vraag je: ‘Waar ga je staan in de groep? Naast je vriendinnetje, waarmee je gaat kletsen? Of ga je op een andere plek staan, waar je je beter kunt concentreren en goed kunt opletten?’ Ook stellen we de vraag: ‘Wat heb je zelf gedaan om de sfeer in de groep leuker te maken?’ Daardoor zien ze steeds meer hun eigen rol in de groep.”

Effecten in de klas

Wat levert een Rots & Water training op? Peggy: “De leerlingen krijgen veel meer onderling contact, ze betrekken elkaar bij de groep, komen voor elkaar op. Het groepsgevoel wordt versterkt. Ook zorgt het voor meer focus en concentratie in de groep, ze luisteren beter naar de leerkracht. Door positief te reageren op gewenst gedrag en dit te belonen, stimuleer je dit gedrag.” Peggy en haar collega’s merken dat leerkrachten geïnspireerd raken om de oefeningen te blijven doen na de training: “Leerlingen positief blijven benaderen speelt een grote rol in de training en dat nemen leerkrachten mee. Door te focussen op wat goed gaat, krijg je meer energie en enthousiasme, dat heeft meteen effect. Leerkrachten komen zelf ook op ideeën en blijven actief aan de slag met groepsvorming.”

Terug naar het overzicht