Wil je meer weten over traumasensitief onderwijs?
Vraag een gesprek aan met één van onze adviseurs:
T: 076- 502 59 95 E: kec@koraal.nl
Koraal
info@koraal.nl
046 - 477 52 52
info@koraal.nl
046 - 477 52 52
De cijfers liegen er niet om: in het regulier onderwijs blijkt dat 45 procent van de leerlingen één of meerdere ingrijpende gebeurtenissen heeft meegemaakt. In het speciaal onderwijs is dat zelfs 96 procent. Reden voor Koraal om traumasensitief onderwijs breed op te pakken.
Op de scholen waar Koraal speciaal onderwijs aanbiedt, zien we veel kinderen en jongeren met complexe gedragsproblemen en leerstoornissen. Een groot deel van die kinderen heeft één of meerdere ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt, wat tot een trauma kan leiden.
Trauma
Voorbeelden van ingrijpende gebeurtenissen zijn: een (vecht)scheiding, mishandeling, seksueel misbruik, (huiselijk) geweld, pesten, uithuisplaatsing, een psychiatrische aandoening bij ouders, ernstig zieke ouders, ouders die overleden zijn, alcohol- en drugsgebruik of een ouder in de gevangenis. Niet elke ingrijpende gebeurtenis hoeft te leiden tot een trauma. We spreken van een trauma als het gaat het om herinneringen aan schokkende gebeurtenissen die zich blijven opdringen, zoals herbeleving, flashbacks en nachtmerries. Een trauma gaat gepaard met heftige stressreacties, zowel mentaal als fysiek.
Pilot project traumasensitief onderwijs
Deze gebeurtenissen hebben een grote invloed op de ontwikkeling, het gedrag en vermogen om te leren. Leerkrachten zijn zich daar niet altijd bewust van. Om kinderen en jongeren beter te kunnen begeleiden gaat Koraal aan de slag met traumasensitief onderwijs.
In het schooljaar 2020-2021 is bij De Singel, speciaal onderwijs voor moeilijk lerende kinderen met gedrags- en psychiatrische problematiek, een pilot gestart op het gebied van traumasensitief onderwijs. Wilma Sweere, begeleider passend onderwijs bij het Kennis- en Expertise Centrum Onderwijs (KEC) van Koraal, is samen met een gedragsdeskundige van Koraal betrokken bij dit pilot project.
Overlevingsmodus
“Binnen Koraal komen we het vaak tegen dat kinderen en jongeren ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt,” vertelt Wilma Sweere, “Ook zie je vaak complexe gezinssituaties, waarbij ook ouders trauma’s hebben opgelopen. Dat heeft veel gevolgen. Het kind staat onder constante spanning en alertheid, zit eigenlijk in de overlevingsmodus. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting in heel druk gedrag, zich slecht kunnen concentreren, een slecht geheugen, moeilijk kunnen plannen en organiseren. Soms wordt dit gedrag verward met adhd. Emoties kunnen heel hoog oplopen. Een kind lijkt ‘uit het niets’ te ontploffen: boos worden, in paniek zijn, huilen, om zich heen trappen.” Daarnaast zijn er kinderen die juist heel angstig of teruggetrokken gedrag gaan vertonen, legt Wilma uit. Zij vallen meestal niet snel op, maar ook op deze signalen moeten leerkrachten bedacht zijn.
Vertrouwen
Door de heftige impact op het kind, komt het niet meer toe aan leren. Het is belangrijk dat een kind zich eerst weer veilig en vertrouwd voelt in de klas, voordat het aan leren kan toekomen. Daarom is het ook zo belangrijk dat je als leerkracht een vertrouwensband opbouwt met je leerling, benadrukt Wilma. Door te letten op signalen van het kind en rust, structuur en voorspelbaarheid te bieden geef je vertrouwen aan het kind. Wilma: “Het vraagt veel energie van de leerkracht. Daarom is zelfzorg heel belangrijk. Dat benadrukken we ook in de trainingen. Neem je eigen grenzen in acht, zorg voor elkaar als team op een school.”
Wat je terugleest over kinderen die vroeger met een trauma kampten, is dat er een leerkracht of iemand anders was, die hen zag. Die moeite voor hen deed.
Een veilige plek
In het pilot project krijgt het gehele schoolteam training in traumasensitief onderwijs, van schoolleider tot onderwijsassistent. Het gaat daarbij om kennis delen: wat is een trauma, aan welke signalen kun je dit herkennen, welke invloed heeft een trauma op het werkgeheugen en de concentratie. En welke invloed heeft het op het vertrouwen van een kind in zichzelf en anderen en op het omgaan met emoties. Daarnaast worden vaardigheden geoefend om stress te reguleren, een leerling te helpen zijn veerkracht te vergroten en worden handvaten gegeven om een veilige plek te maken van de klas en stress te verminderen. Tussen de trainingen door zijn er werkgroep overleggen en intervisiemomenten. Na afloop van de pilot wordt deze geëvalueerd en bekeken wat het heeft opgeleverd. Aan de hand van deze ervaringen wordt het traject verder vormgegeven.
